Młodość papieża
Karol Wojtyła urodził się 18 maja 1920 roku w Wadowicach jako drugie dziecko Karola Wojtyły seniora i Emilii z Kaczorowskich. Brat Edmund był od niego o kilka lat starszy. Ojciec przyszłego papieża był byłym oficerem, który został jednak ostatecznie urzędnikiem.
Dziewięcioletni Karol przeżył wielka tragedie. 16 kwietnia 1929 roku zmarła jego matka, Emilia. Po latach właśnie matce poświęcił jeden ze swoich pierwszych wierszy:
Emilii matce mojej
Nad Twoją białą mogiłą
Białe kwitną życia kwiaty-
- o, ileż lat to już było
bez Ciebie – duchu skrzydlaty-
Nad Twoją białą mogiłą
Od lat tylu już zamkniętą,
spokój krąży z dziwną siłą,
z siłą, jak śmierć niepojętą.
Nad Twoją białą mogiłą,
Cisza jasna promienieje,
Jakby w górę coś wznosiło,
Jakby krzepiło nadzieję.
Nad Twoją białą mogiłą
Klęknąłem ze swoim smutkiem-
o, jak to dawno już było
jak się dziś zdaje malunkiem.
Nad Twoją białą mogiłą
O Matko – zgasłe kochanie –
Me usta szeptały bezsiłą:
-Daj wieczne odpoczywanie-
Bardzo młodo i w tragicznych okolicznościach zmarł brat przyszłego następcy św. Piotra, Edmund. W 1932 r. pracując w Bielskim szpitalu zaraził się od pacjentki dyfterytem. "Mój brat, Edmund, zmarł u progu samodzielności zawodowej, zaraziwszy się jako młody lekarz ostrym wypadkiem szkarlatyny, co wówczas (1932 rok) przy nieznajomości antybiotyków było zakażeniem śmiertelnym.
Są to wydarzenia, które na głęboko wyryły się w mojej pamięci - śmierć brata chyba nawet głębiej niż matki, zarówno na szczególne okoliczności, rzec można tragiczne, jak też i z uwagi na moją większą już wówczas dojrzałość. Liczyłem w chwili jego śmierci dwanaście lat".
Papiescy biografowie zaznaczają, że już od pierwszych lat szkoły wyróżniał się jako najlepszy uczeń. Uznawany był również za zdolnego sportowca. Kończąc szkołę nie myślał jednak o zostaniu księdzem. W planach Karola znajdowały się studia nad literaturą na Uniwersytecie Jagiellońskim, a także doskonalenie umiejętności aktorskich.
Już po roku studia przerwał wybuch II wojny światowej. Podjął wówczas fizyczna pracę w zakładach chemicznych Solvay w Borku Falęckim. W tym okresie Karol związał się też z organizacją podziemną "Unia", powiązaną ze środowiskiem katolickim, która starała się między innymi ochraniać zagrożonych Żydów.
W lutym 1941 r., gdy wrócił po pracy do domu zastał w nim nieżyjącego ojca. Jak sam wspominał, w wieku 20 lat utracił już wszystkich, których kochał.
Kapłaństwo
Jesienią 1942 roku Karol Wojtyła podjął decyzję o wstąpieniu do seminarium duchownego. Jako że Niemcy zakazali wówczas kształcenia seminarzystów, uczęszczał do tajnego seminarium założonego przez metropolitę krakowskiego, arcybiskupa Adama Sapiehę. Z jego też rąk przyjął w listopadzie 1946 roku święcenia kapłańskie.
Dzięki protekcji kardynała Sapiehy przez kolejne 2 lata Karol Wojtyła studiował w Rzymie na Papieskim Uniwersytecie Dominikańskim. Tam też obronił w 1948 roku pracę doktorska.
Po powrocie do kraju przez kilka miesięcy był wikarym jednej z podkrakowskich, wiejskich parafii. Następnie został przeniesiony z Niegowici do krakowskiej parafii św. Floriana, gdzie zasłynął z organizowanych przez siebie wyjazdów ze studentami w góry i nad jeziora. "Ksiądz Wojtyła nie mógł trafić lepiej. Był wikarym. Pierwsze dziecko – Barbarę Annę Pyłko – ochrzcił dopiero 20 sierpnia.
Przez cały okres wikariuszowski u św. Floriana, to jest do sierpnia 1951, ochrzcił 229 dzieci. Także w sierpniu pobłogosławił pierwsze u św. Floriana małżeństwo: Zygmunta Stanisława Szymoniaka z Janiną Gębicą. W sumie udzielił tu 170 ślubów" - pisał o tym okresie życia papieża w "Tygodniku Powszechnym" ks. Adam Boniecki.
U św. Floriana Karol Wojtyła zorganizował, co dzisiaj wydaje się niemal symboliczne, pierwsze w historii parafii rekolekcje dla chorych. Kościół miał się wówczas zamieniać niemal w sale szpitalną, w której stały łóżka z chorymi, kręciły się pielęgniarki i sanitariusze.
Wielka pasją księdza Wojtyły było jednak duszpasterstwo młodzieży akademickiej. Z częścią najbardziej zaangażowanych w te działania osób utrzymywał później kontakt nawet w czasach, gdy był już następcą św. Piotra.
Dnia 12 grudnia 1953 jego praca habilitacyjna "Ocena możliwości oparcia etyki chrześcijańskiej na założeniach systemu Maxa Schelera" została przyjęta jednogłośnie przez Radę Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, jednak Wojtyła nie uzyskał habilitacji z powodu odmowy Ministerstwa Oświaty.
W 1954 r. zaczął wykładać na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Tam też w niewielkiej grupie profesorów brał udział w tajnych spotkaniach, na których rozmawiano o trudnej sytuacji Kościoła.
W 1958 r. Karol Wojtyła został wezwany do prymasa Stefana Wyszyńskiego, który zgodnie z decyzją papieża mianował go biskupem pomocniczym Krakowa. W cztery lata potem został krajowym duszpasterzem środowisk twórczych i inteligencji.
W tym okresie aktywnie uczestniczył również w obradach Soboru Watykańskiego II, gdzie dał się poznać dostojnikom Kościoła z całego świata. Bieg kariery księdza Wojtyły kolejny raz przyspieszył pod koniec grudnia 1963 roku, gdy został mianowany arcybiskupem metropolitą krakowskim. W 1967 roku otrzymał również tytuł kardynała.
Pontyfikat
29 września 1978 roku zmarł Jan Paweł I, którego pontyfikat trwał zaledwie 33 dni. Przybyli ponownie na konklawe kardynałowie 16 października w 8. głosowaniu około godz. 17.00, wybrali na papieża Karola Wojtyłę. Kardynał z Polski zgodził się z wyborem kolegium kardynalskiego. W ten sposób na tronie Piotrowym zasiadł pierwszy w historii Polak i pierwszy od 455 lat papież, który nie był Włochem.
Jan Paweł II objął rządy w Watykanie, gdy świat był podzielony na dwa obozy, a nad ludzkością wisiała groźba nuklearnej zagłady. Bardzo szybko po rozpoczęciu pontyfikatu nowy papież rozpoczął podróże po całym świecie. W pierwszą podróż apostolską Jan Paweł II udał się w styczniu 1979 r. do Ameryki Łacińskiej.
Jako papież łączył w sobie dwie unikalne cechy. Był pewnym siebie przywódca Kościoła, a jednocześnie serdecznym ojcem szukającym bliskiego kontaktu ze swoimi dziećmi. To właśnie ta wyjątkowa kombinacja cech i przyniosła mu ogromną popularność na całym świecie. Przy tym odrzucił towarzyszący jego poprzednikom dystans i pompę na rzecz komunikowania się z ludźmi, także przy wykorzystaniu nowoczesnych środków przekazu.
Na Polakach i na całym naszym regionie swoje piętno papież odbił przybywając w czerwcu 1979 r. do Polski. To wówczas wzniecił iskry, które spowodowały pożar prowadzący do rozpadu bloku komunistycznego. "Niech zstąpi Duch Twój! Niech zstąpi Duch Twój! I odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi!" - mówił podczas homilii wygłoszonej czerwca 1979 r. na placu Zwycięstwa w Warszawie. Właśnie wtedy Polacy zobaczyli, że mogą być razem. Dni pierwszej papieskiej pielgrzymki do kraju stanowiły bezprecedensowe wydarzenie, były momentem niezwykłego zjednoczenia narodu i wywarły trwały wpływ na mające nastąpić wkrótce zdarzenia. Szacuje się, że we wszystkich uroczystościach wzięło udział ponad 10 milionów Polaków, a kolejne miliony oglądały relacje w telewizji.
Ojciec Święty podtrzymywał też swój naród na duchu po zgnieceniu przez władzę "Solidarności". W 1983 roku papież mówił o podmiotowości narodu, o jego prawie do suwerenności i o sile, jaką państwo winno czerpać z poparcia społeczeństwa. Przypomniał zasady sprawiedliwości społecznej zawarte w Ewangelii. Wskazał na konieczność rzetelnej pracy i odnowy moralnej narodu. Mówił też o pojednaniu, poszanowaniu i dialogu społecznym, określając zasady współżycia swoich rodaków w dzisiejszej Polsce. "Naród ginie, gdy znieprawia swojego ducha, naród rośnie, gdy duch jego coraz bardziej się oczyszcza i tego żadne siły zewnętrzne nie zdołają zniszczyć" - podkreślał pod Jasną Górą.
W dziesięć lat po upadku komunizmu papież spełnił kolejne ze swych marzeń - stanął na Ziemi Świętej. Podczas pielgrzymki był m.in. w sanktuarium Mojżesza na górze Nebo i odprawił mszę w Wieczerniku w Jerozolimie i w kościele Grobu Pańskiego. Uczestniczył również we mszy dla młodzieży na Górze Błogosławieństw w Galilei oraz w Bazylice Zwiastowania NMP w Nazarecie. Media szeroko informowały o treści karteczki, którą zgodnie ze zwyczajem pozostawił między kamieniami Ściany Płaczu: "Boże naszych ojców, Ty wybrałeś Abrahama i jego potomstwo, aby objawić swe Imię narodom. Jesteśmy głęboko zasmuceni postępowaniem tych, którzy w ciągu historii spowodowali cierpienia Twoich dzieci. Prosząc Cię o przebaczenie, chcemy zobowiązać się do prawdziwego braterstwa z narodami Przymierza".
Do końca niespełnione zostało papieskie marzenie o odwiedzeniu Rosji. Nie udało się rozwiązać konfliktu z Kościołem Prawosławnym, który zdecydowanie przeciwstawia się działalności misyjnej Kościoła katolickiego na terenie, który uważa za swój.
Od 14 marca 2004 roku pontyfikat Jana Pawła II jest uznawany za najdłuższy, po pontyfikacie Świętego Piotra oraz Piusa IX.
Jan Paweł II (Karol Józef Wojtyła), 1920-2005, papież od 16 X 1978. Był filozofem, teologiem, dramatopisarzem, poetą. Od 1958 biskup, od 1963 arcybiskup metropolita krakowski, od 1967 kardynał.
W myśli filozoficznej Jana Pawła II najważniejsza jest problematyka osoby ludzkiej - zajmował się podstawami etyki (Zagadnienie podmiotu moralności), istoty miłości oblubieńczej (Miłość i odpowiedzialność), antropologią filozoficzną (Osoba i czyn), podkreślając szczególną godność osoby ludzkiej.
W tym duchu podejmuje problemy teologiczne (U podstaw odnowy), rozwijane w encyklikach doktrynalnych (m.in. Redemptor hominis, Dives in misericordia, Dominum et Vivificantem, Veritatis splendor, Evangelium vitae), społecznych (Laborem exercens, Sollicitudo rei socialis, Centesimus annus).
Pontyfikat Jana Pawła II charakteryzuje otwarcie na dialog ze światem: liczne pielgrzymki zagraniczne (odwiedził ponad 120 krajów), w tym pielgrzymki do Polski (1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999, 2002), mediacje w sporach międzynarodowych, apele o pokój - orędzia na Świat. Dzień Pokoju, wspólne modlitwy z przedstawicielami innych wyznań i religii (m.in. Asyż 1986, 1993, Warszawa 1999).
Działalność Jana Pawła II odznacza się troską o czytelność nauki i świadectwa Kościoła we współczesnym świecie (rozważania Przekroczyć próg nadziei). Dalsze dokonania pontyfikatu:
- reforma prawa kanonicznego 1984,
- wydanie 1992 nowego Katechizmu Kościoła katolickiego (pierwszy od Soboru Trydenckiego),
- liczne kanonizacje i beatyfikacje.
Twórczość literacka Jana Pawła II (wydawana głównie pod pseudonimem Andrzej Jawień) obejmuje wiersze, medytacyjne poematy o problematyce etyczno-religijnej, dramaty (Przed sklepem jubilera, Brat naszego Boga, poświęcony życiu św. Adama Chmielowskiego), a zwłaszcza prac filozoficznych (np. „Miłość i odpowiedzialność”) oraz książki „Przekroczyć próg nadziei”, Tryptyk rzymski”, „Dar i tajemnica”, „Wstańcie, chodźmy! – papieska medytacja o biskupim powołaniu”, „Pamięć i tożsamość”. Jan Paweł II był papieżem niezwykłym - sprawował posługę kapłańską, przez kilkadziesiąt lat kierował Kościołem Katolickim, niestrudzenie pielgrzymował po świecie, apelował o pokój...
Był jednak nie tylko osobą duchowną, autorytetem moralnym, lecz również pisarzem. Od najmłodszych lat interesował się teatrem i literaturą. Opublikował kilka dramatów, zbiory poezji, rozważania, myśli i opracowania filozoficzne. Poniżej prezentujemy bibliografię dzieł papieża-literata.
- 2005 - "Pamięć i tożsamość"
- 2004 - "Wstańcie! Chodźmy!"
- 2003 - "Tryptyk Rzymski"
- 2002 - "Autobiografia"
- 1996 - "Dar i Tajemnica"
- 1994 - "Przekroczyć próg nadziei" (wywiad - rzeka udzielony włoskiemu dziennikarzowi Vittorio Massoriemu)
- 1979 - "Myśląc ojczyzna".
- 1975 - "Rozważania o śmierci"
- 1960 - "Przed sklepem jubilera"
- 1950 - "Brat naszego Boga" (sztuka teatralna)
- 1946 - "Pieśń o Bogu ukrytym"
- 1940 - "Hiob", "Jeremiasz" (sztuki teatralne)
Papież - Polak zmarł 2 kwietnia 2005 roku o godzinie 21.37.
Jan Paweł II powiedział kiedyś, zwracając się do młodych: "Jesteście moją nadzieją, ponieważ jesteście obietnicą jutra i obietnicą poszukiwania miłości świadczącej o Jezusie. Nieście, głoście i promieniujcie radością i nadzieją dla wszystkich".
Słuchając nauk Jana Pawła II postaramy się nie zawieść Jego zaufania. Jest i będzie z nami zawsze. Każdym swoim czynem, swoją postawą dał nam przykład pokory, miłości bliźniego i wielkiej skromności.
źródło:
Internetowa Encyklopedia PWN
Polska pl./Jan Paweł II/biografia
Wikipedia – wolna encyklopedia